Inhoudsopgave
- Dassen in Nederland: leefgebied en bescherming
- Waar en wanneer kun je dassen spotten?
- Das in het echt spotten
- Dassen spotten met een wildcamera
- Wildcamera kopen voor het spotten van dassen
- Ga op pad en ontdek de das!
- Bronnen
Dassen in Nederland: leefgebied en bescherming
De Europese das (Meles meles) is een van de grootste landroofdieren van Nederland en behoort tot de familie van de marterachtigen. In Nederland kwam de das vroeger in het hele land voor, maar halverwege de 20e eeuw was hij bijna verdwenen door jacht en verlies van leefgebied. Gelukkig is de das tegenwoordig een beschermde diersoort, al sinds 1942 is het verboden om op dassen te jagen. Dankzij strengere bescherming en natuurherstel neemt de populatie weer toe. Rond 1960 waren er nog maar zo’n 1200 dassen over, terwijl er nu naar schatting weer 5.000 tot 6.000 dassen in Nederland leven. Deze groei is een erg fijn, al blijven verkeer (auto’s) en verdroging van leefgebieden een bedreiging voor de das.
Verspreiding
Dassen komen vooral voor op de hogere gronden in het oosten, zuiden en midden van het land. In provincie Gelderland (met name de Veluwe), Oost-Brabant en Zuid-Limburg leven de grootste aantallen. In laaggelegen provincies als Noord-Holland, Zuid-Holland en Zeeland komen dassen bijna niet voor. Hun favoriete leefgebied is een kleinschalig landschap met afwisselend bosjes, heggen, weilanden en akkers. Ze bouwen hun burchten het liefst op een hoger, droog plekje (bijvoorbeeld in bosranden of heuvels) met voldoende beschutting en voedsel in de buurt.
Sociaal leven
Dassen staan bekend als sociale dieren. Ze leven in familiegroepen (clans) en vaak delen zelfs meerdere dassenfamilies samen één burchtstelsel. Zo’n ondergronds hol (de burcht) wordt doorgegeven van generatie op generatie en kan tientallen ingangen hebben. Opmerkelijk is dat een dassenburcht soms wordt gedeeld met andere bosbewoners, zoals konijnen of vossen.
Hoewel dassen hun burcht soms delen, willen ze geen voedselconcurrentie in hun directe omgeving. Als er bijvoorbeeld te weinig voedsel is of als andere dieren (zoals vossen) op dezelfde plekken naar eten zoeken, kunnen dassen hen wegjagen of hun gedrag aanpassen om conflicten te vermijden. Ze zijn dus territoriaal als het op voedsel aankomt, ook al leven ze sociaal binnen hun eigen familieclan.
Gedrag en voeding
De das is een nachtdier. Pas rond zonsondergang komt hij buiten: in de schemering verlaat de das zijn burcht om eerst rustig de omgeving te verkennen en zijn vacht te verzorgen. Daarna gaan de familieleden gezamenlijk op pad om voedsel te zoeken. Dassen zijn alleseters en echte scharrelaars. Met hun sterke klauwen graven ze in graslanden op zoek naar hun lievelingshapje: regenwormen. Maar op het menu staan ook insectenlarven, slakken, kevers, kleine zoogdieren, vogeleieren en allerlei bosvruchten, noten, maïs en bessen. In de herfst eten dassen zich extra rond om een vetlaag op te bouwen voor de winter. Bij strenge winters slapen ze grotendeels door in hun warme burcht (een echte winterslaap houden ze niet, maar ze zijn dan wel minder actief).
Waar en wanneer kun je dassen spotten?
Tijdstip
Omdat dassen vooral ’s avonds laat en ’s nachts actief zijn, is de kans het grootst om ze te zien rond de schemering of in het donker. In de zomermaanden komen ze wat later op de avond tevoorschijn (omdat het langer licht blijft), terwijl je in het voorjaar en najaar al iets eerder op de avond kans maakt. Vlak na zonsopkomst verdwijnen dassen meestal weer ondergronds om overdag te slapen. Overdag zul je ze bijna nooit in het open veld zien lopen , daarvoor zijn ze te schuw en lichtschuw.
Locatie
Zoals genoemd leven dassen vooral in rustige, bosrijke gebieden met voldoende dekking. Nationale parken en natuurgebieden waar dassen voorkomen, zoals De Veluwe, delen van Brabant, Limburg en de Utrechtse Heuvelrug. In zo’n gebied kun je een actieve dassenburcht te vinden. Bij bewoonde burchten vind je vaak verse graafhopen van zand bij de ingangen, uitgesleten paadjes door het bos en soms latrines (dassen graven ondiepe kuiltjes als ‘toilet’ vlakbij de burcht). Ook pootafdrukken in de modder (vijf tenen met duidelijke nagelafdrukken) verraden de aanwezigheid van dassen.
Belangrijk: Dassen zijn een beschermde en kwetsbare diersoort. Je mag ze nooit storen en het is bij wet verboden om dichtbij een dassenburcht te komen. Wanneer dassen zich onveilig voelen, kunnen ze hun burcht verlaten of zelfs hun jongen achterlaten. Dit heeft grote gevolgen voor de populatie. Respecteer dus altijd hun rust en houd voldoende afstand. Alleen zo kunnen we blijven genieten van deze bijzondere dieren, zonder hun leefgebied in gevaar te brengen.
Das in het echt spotten
Wil je heel graag een das in het echt spotten? Dan moet je veel geduld hebben, op het juiste moment op de juiste plek zijn en de rust van de dieren respecteren. Dassen zijn namelijk erg schuw en actief in het donker, waardoor ze zich zelden laten zien aan mensen. Daarnaast zijn dassen een beschermde diersoort en hun burchten vallen onder strikte bescherming via de Wet natuurbescherming. Het is daarom niet toegestaan om een wildcamera bij een dassenburcht of binnen een straal van 30 meter te plaatsen, tenzij je een officiële ontheffing van de provincie hebt. Zelfs een stille camera kan de dassen storen of hun gedrag beïnvloeden, vooral als je regelmatig terugkeert om de SD-kaart te wisselen.
Het spotten van een das met het blote oog is dus erg lastig. Veel natuurliefhebbers hebben zelfs nog nooit een wilde das gezien. Gelukkig is er een diervriendelijke en efficiënte manier om toch hun nachtelijke leven vast te leggen: gebruik een wildcamera!
Dassen spotten met een wildcamera
Doormiddel van een wildcamera kan je ongestoord een das spotten.
Een wildcamera, ook wel bekend als cameraval of trail camera, is een camera die automatisch foto’s of video’s maakt wanneer er een dier in de buurt komt. Je bevestigt de camera aan een boom of paal in het leefgebied van de das, gericht op een pad of bij de burchtingangen. Moderne wildcamera’s werken met een bewegingssensor en infrarood nachtzicht, zodat ze ook in het donker scherpe beelden vastleggen zonder flits of geluid, de dassen merken er niets van. Zo kun je een das filmen of fotograferen in zijn natuurlijke gedrag, zonder zelf aanwezig te zijn.
Wildcamera’s hebben al veel geheimen van het dierenrijk ontsluierd. Natuurorganisaties en onderzoeksprojecten maken er dan ook graag gebruik van. Een voorbeeld is een project op de Utrechtse Heuvelrug, waar een dassenburcht meer dan een jaar lang continu met meerdere wildcamera’s is gevolgd utrechtslandschap.nl. Dit leverde unieke beelden op van het familieleven van dassen, die aan een breed publiek werden getoond. Dankzij zulke wildcamera-beelden hebben meer mensen kunnen meegenieten van het verborgen leven van de das en groeit het draagvlak om deze dieren te beschermen.
Ook Rotwan heeft een mooi voorbeeld van wat je met een wildcamera kunt ontdekken: het filmpje van een das die wij hebben vastgelegd met een van onze camera’s.
Instellen wildcamera
Zelf een wildcamera gebruiken om dassen te spotten is niet moeilijk. Kies een goede locatie waar dassen actief zijn. Hang je wildcamera dan op ruime afstand van de burcht, bij voorkeur langs een wildwissel, pad of voedselplek waarvan je weet (of vermoedt) dat dassen er langskomen. Dit is niet alleen veiliger voor de dieren, maar ook juridisch toegestaan. Plaats de camera op ongeveer 30-50 cm hoogte en richt hem op een open plek of dierenpad. Zorg dat takken en gras het zicht niet blokkeren. Stel de camera in (bijvoorbeeld op nachtmodus video of foto + video) en laat hem enkele nachten zijn werk doen. Met wat geluk vind je de volgende ochtend één of meerdere filmpjes van nachtelijk dassenbezoek op je SD-kaart!
Toch een wildcamera bij een burcht plaatsen?
Wil je dit toch doen voor educatieve of onderzoeksdoeleinden? Vraag dan toestemming aan de lokale boswachter of terreinbeheerder (zoals Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten of een particulier landgoed). In sommige gevallen kun je in overleg onder voorwaarden een camera plaatsen zonder dat dit schade toebrengt aan de dieren.
Wildcamera kopen voor het spotten van dassen
Ben je na al deze informatie enthousiast geworden om zelf een das voor de lens te krijgen? Dan is een wildcamera een onmisbaar hulpmiddel. Maar welke camera past bij jou? Rotwan is dé wildcamera-specialist en biedt vier typen camera’s die ideaal zijn om dassen en ander wild te observeren:
Gewone wildcamera: Een betrouwbaar basismodel dat foto’s en video’s maakt bij beweging. Perfect om mee te beginnen en zeer gebruiksvriendelijk.
Wildcamera met zonnepaneel: Deze camera wordt geleverd met een zonnepaneel voor extra stroomvoorziening. Ideaal voor langdurige observaties op afgelegen plekken – je hoeft de batterijen nauwelijks te wisselen.
Wildcamera met WiFi: Deze camera maakt een eigen WiFi-netwerk waarmee je verbinding kunt maken zodra je fysiek in de buurt bent van de camera (meestal binnen 10 tot 20 meter). Via een bijbehorende app op je telefoon kun je dan de beelden ter plaatse draadloos bekijken en downloaden, zonder dat je de camera van zijn plek hoeft te halen.
4G Wildcamera: Dit is de meest geavanceerde optie. Een 4G-camera verstuurt de foto’s en video’s direct via het mobiele netwerk naar een app of e-mail. Je krijgt dus meldingen van activiteit – zelfs als de camera diep in het bos hangt en jij thuis op de bank zit.
Elke van deze wildcamera’s heeft zijn eigen voordelen. Of je nu een simpele wildcamera wil kopen om af en toe een das te spotten, of een geavanceerde setup zoekt voor continu natuuronderzoek – er is voor ieder wat wils.
Ga op pad en ontdek de das!
Dassen spotten in Nederland is een bijzondere ervaring. Het vergt wat voorbereiding en geduld, maar met de juiste aanpak kun je dit mysterieuze dier zelf bewonderen.
Ben je nieuwsgierig geworden naar wat er allemaal rondstruint in jouw achtertuin, bos of natuurgebied? Zet dan vandaag nog de eerste stap! Met een wildcamera ontdek je het geheime nachtleven van dassen en andere dieren, zonder ze te storen. Bekijk gerust ons assortiment wildcamera’s op Rotwan.nl en kies het model dat bij jou past. Voor je het weet geniet je van je eigen unieke beelden van een das die door het bos scharrelt. Veel spotplezier – en vooral: geniet van de natuur!
